Op vrijdagavond 18 november heb ik in Suriname, hartje jungle, onder luid getjirp van tropische krekels te midden van een fijne groep reisgenoten het glas geheven op mijn allerlaatste avond als organisator van groepsreizen.
Een moment om bij stil te staan. Ik schrijf dit in de eerste plaats voor de vele leuke, lieve, inlevende, getalenteerde, eigenwijze, deskundige, gezellige, nieuwsgierige, behulpzame, intelligente, kwetsbare, invoelende, gedreven en dankbare mensen die mij al die jaren, vaak zelfs bij herhaling, de organisatie en begeleiding van hun fotoreizen hebben toevertrouwd. Dat dit blog de film van onze gedeelde reiservaringen een waardige afsluiting moge geven. Mocht je niet tot de cast behoren, dan biedt dit stuk gelegenheid voor reflectie en bezinning op het reiswezen van de afgelopen vijftien jaar.
Een tijdperk waarin ik me bevoorrecht heb mogen voelen. Alles kwam op een buitengewoon fijne manier voor me samen in het reizen. De biologie, de fotografie, de hang naar avontuur en het zelfstandig ondernemerschap. Maar vooral ook de sociale kant. Aangezien ik vroeger thuis niemand had om mijn natuurpassie mee te delen, behoor jij als reisdeelnemer tot de mensen die dat voor me hebben goedgemaakt, waarvoor dank. Ik zal ons gezelschap enorm gaan missen.
Waarom dan stoppen? Tja, allereerst omdat de tijden zijn veranderd. Laat ik ter verduidelijking een parallel trekken met een veelzeggende ervaring uit Amsterdam, waar ik in de jaren tachtig (van de vorige eeuw alweer) woonde en studeerde. Levendig staat me mijn eerste Koninginnedag nog bij die ik daar meemaakte. De vroege ochtend kon al niet stuk, vanwege de stralende zon die het ontluikende groen in het Vondelpark tot een bijna sprookjesachtig decor maakte. In alle rust wandelde ik langs kinderen die trots hun afgedankte speelgoed en huisraad hadden uitgestald op dekens, onder liefdevol toezicht van trotse ouders. Elke twintig meter stond er wel een kleine vol overgave blokfluit te spelen of viool. Magisch werd het (voor mij althans) echter, toen de klanken harmonieerden met de schelle staccatozang van de Tjiftjaf of de rondborstige roep van de Boomklever op de achtergrond. Het leek wel een droom.
Dit sloeg om naarmate de dag vorderde. Gaandeweg werd het overal drukker en luidruchtiger. Toen na de middag het park werd vrijgegeven voor de commercie, was er geen houden meer aan. De vredige ochtendsymfonie werd overstemd door loeiharde beat uit luidsprekers, het groene gazon raakte ondergesneeuwd met stukgetrapte plastic bierglaasjes en lege patatbakjes. Kennelijk vinden massa’s mensen dat leuk. Maar in die menigte onder de verstikkende walm van wiet, sigarettenrook en aangebrande hamburgers, had ik niet veel meer te zoeken.
Misschien is het gechargeerd, maar ik heb deze omslag in slow motion herbeleefd in de reisbranche. In mijn beginjaren golden natuurfotoreizen als een nieuw en bijzonder fenomeen. Landen als Bulgarije, Roemenië of Montenegro voelden echt nog als “in den vreemde”. Andere gebruiken, een andere keuken en geen wifi. Men liet zich verrassen.
Hoe anders is het anno nu? De reismarkt is geëxplodeerd: steeds meer trips, steeds meer bestemmingen, steeds verder weg en steeds vaker. Met de snelle opkomst van het mondiale massatoerisme, zijn we regelrecht beland in het deprimerende middagscenario van mijn Amsterdamse Koninginnedag. Na talloze platgelopen en inmiddels onleefbare historische binnensteden, is de nare drukte op Schiphol misschien wel het meest in het oog springende symptoom geworden van toxic tourism.
Ook de natuurfotoreis is verworden tot een consumptiegoed dat moet voldoen aan een heleboel verwachtingen en individuele wensenlijstjes, gevoed door alle informatie op internet, social media, apps en reviews. Dat de verwachtingen binnen de groep soms ook nog behoorlijk uiteenlopen, maakt het er niet eenvoudiger op. Toegegeven, het metier heeft een indrukwekkende professionaliseringsslag doorgemaakt. Maar zijn we onderweg niet de kunst verleerd ons te laten verrassen? Als elk reisdetail moet worden ingepland, voorbereid, gedeeld, vergeleken, getoetst aan verwachtingen, gewogen en beoordeeld, wordt de ecotrip dan niet stilzwijgend geassimileerd in de ratrace waaruit deze juist een ontsnapping had kunnen bieden?
Ook de EU heeft de tijden flink doen veranderen (lees: de reispraktijk op een doodlopend spoor gerangeerd). Sinds juli 2018 geldt namelijk de EU-richtlijn Pakketreizen; een kwalijk geval van totaal doorgeschoten consumentenbescherming, waarbij alle risico’s worden afgewenteld op de reisorganisator. Wil je weten hoe dat zit, lees dan mijn eerdere blog ‘Niet Corona maar EU-beleid nekt reisbranche’. Of bekijk deze noodkreet van de beroepsvereniging VvKR die, behalve een uitleg, ook een aantal schrijnende voorbeeldcases bevat.
In het kort komt het erop neer dat zolang alles lekker loopt, een reis natuurlijk nog steeds heel gezellig kan zijn. Maar zodra er ook maar iets misgaat, zelfs als dat volledig buiten de macht van de reisorganisator is, de klant schadeloos dient te worden gesteld. Onder die voorwaarden is ondernemen toch een stuk minder relaxed, kan ik je melden. Het is ook maar de vraag of de consument er baat bij heeft, want aanbieders zullen al die risico’s niet kunnen blijven dragen, zonder zich hoger te verzekeren (waardoor de reizen duurder worden), de vliegtickets uit het te aanbod te halen (waardoor de klant minder service ervaart) of de toko te sluiten (waardoor het aanbod verschraalt).
Want er gaat de laatste jaren natuurlijk nogal eens iets mis. Absurd veel zelfs. De pandemie brak uit, om maar eens iets te noemen. Wat dat betekende voor reisaanbieders, weten we inmiddels wel. Maar wie dacht dat we daarna terug zouden keren naar “het oude normaal” komt bedrogen uit. Want het tijdperk van de maakbaarheid is passé. Wat als KLM op het laatste moment je vlucht annuleert? Wat als zich opeens covid-gerelateerde problemen voordoen?
Ook ter plaatse kom je steeds vaker voor verrassingen te staan. Uitgedroogde moerassen, dagenlange stortregens, de zoveelste hittegolf, bosbrandgevaar, orkanen. Accommodaties die blijken te zijn overstroomd, gehavend door een storm of die onaangenaam druk zijn geworden. Kortom: de wereld is veranderd. Een reis moet door steeds meer ogen van naalden kruipen om nog te slagen.
Het tempo waarin antropogene natuurrampen zich voltrekken, is ronduit alarmerend en vliegreizen dragen daar helaas toe bij. Een ongemakkelijke waarheid voor ons allemaal. Maar als het aan de EU ligt, krijgt de consument nog meer macht. De hoogte van aanbetalingen, annuleringskosten, Brussel wil het allemaal ’aanpakken’. Dender vooral zo door, zou ik zeggen, maar ik ben niet langer van de partij. Hier rust uw reisorganisator in vrede, amen!
Goh, wat klinkt dat stoer. Maar heel eerlijk: zo ferm als het hierboven staat, zo lang heb ik nodig gehad om tot dit besluit te komen. Als zelfstandige identificeer je je nu eenmaal sterk met hetgeen je doet, zeker wanneer het je passie is. Dat geef je natuurlijk niet op zonder slag of stoot. Het heeft mentaal erg veel van me gevergd en ik heb dan ook een burn out gehad door de oplopende stress sinds het uitbreken van de pandemie. Geen leuke periode, wel een buitengewoon leerzame. Daar komt bij dat bij mijn vrouw afgelopen jaar een brughoektumor is vastgesteld. Alles bij elkaar absoluut reden om het roer drastisch om te gooien en een nieuw leven te creëren: huislijk, stressarm en meer in balans qua werk-privé.
Inmiddels voelt het goed om het reisbedrijf los te laten. Dat wil zeggen, in de rol van zelfstandig ondernemer. Om de charme van het reisvak niet helemaal te hoeven missen, zal ik mijn zomerreis naar Sierra de Gredos in Centraal Spanje nog blijven aanbieden onder de paraplu van Nordic Vision; een collega organisatie die ik zeer hoog heb staan.
Verder is er nu ruimte en tijd waarbinnen ons nieuwe bestaan zijn vorm kan vinden. Werken doe ik bij voorkeur vanuit huis. Zo heb ik veel (online) onderwijs ontwikkeld en gegeven, gericht op creatieve verdieping. Zoals mijn online cursus Beeldtaal (een pareltje, al zeg ik het zelf), of de eenjarige opleiding Grip op Groei van Pixfactory, waarbij ik samen met mijn teamgenoten Karin de Jonge en Johan van der Wielen vele, vele tientallen fotografen heb mogen begeleiden en (afgaande op de uitzinnige klant beoordelingen) inspireren.
Ook heb ik – heerlijk huislijk – een opmerkelijke vertelling in boekvorm mogen schrijven ter gelegenheid van het 90-jarig jubileum van het Goois Natuurreservaat getiteld: ‘Waarom we moeten blijven opkomen voor ons groene thuis’. Enne, oh ja, ik blijk koken leuk te vinden. Mijn vrouw gaf me voor de feestdagen een prachtig schort cadeau met, hoe toepasselijk, Surinaamse luiaardjes erop. Maar verder: geen druk, geen doelen, geen haast. Voorlopig even de voet van het pedaal.
Afijn, hier zou nu een einde moeten komen. Gewoon een paar volzinnen met een persoonlijke noot, warme hug, drie zoenen, fijne dagen, tot ziens en natuurlijk de beste wensen. Maar de grap is dat het nog niet is afgelopen. Er begint namelijk iets nieuws te broeien, ik weet nog niet wat, ik wil het ook nog helemaal niet weten, want dan is het geen verrassing meer. Maar het zou zomaar kunnen dat dit geen afscheid is, want er broeit iets, ik voel het…
Bart Siebelink
Comments
Rob
Beste Bart, indrukwekkend verhaal en een verstandige keuze. Gas terug, tijd voor elkaar en leuke dingen doen. Die voordelen waren voor mij ook belangrijker dan de nadelen van ‘stoppen’.
Wouter Vroom
Respect – om zo het roer om te gooien! Dat zouden er meer moeten doen 😉
Ik ben buitengewoon geïnspireerd geraakt door de grip op groei cursus en met name over jouw bijdragen daaraan. Het zou zo maar kunnen dat ik nog eens een cursus/workshop bij je ga volgen.
Erik Pörtzgen
Hoi Bart, het is ontzettend deprimerend als je door externe factoren niet meer je passie en liefde kunt uitvoeren. Ik heb er ook mee te maken gehad. Ik snap je eindconclusie, al zal het met veel pijn in je hart zijn. Dank voor je inspiratie en wat je hebt kunnen doen voor de fotografiewereld. Dank ook voor de reizen die we met jou hebben mogen maken. Jij hebt in 2015 in Costa Rica met jouw enthousiasme aan de wieg gestaan van onze (bescheiden) fotografiecarrierres. Nogmaals dank.
Het ga je goed en succes met wat er komen gaat. We gaan zeker nog van je horen.
Erna
Wow, wat goed van je, Bart! Niet alleen je besluit, maar ook je openheid erover.
Ik kan het me zó goed voorstellen! Ik krijg ook steeds meer moeite met het vele reizen. (Overigens ook met het enorm vele twitchen binnen Nederland.)
Zelf zijn wij we al een paar jaar het land niet meer uit geweest. Natuurlijk aanvankelijk in principe vanwege corona. Maar het voelt (helaas) nog steeds niet goed om verre reizen te maken in de huidige omstandigheden. En gelukkig blijkt dat het ook in Nederland heel mooi is. Al is dat door de situatie misschien nog wel drukker geworden dan de verre landen???
Het ga je goed. En ik hoop je in de toekomst weer ergens tegen te komen. We zullen wel zien waar en wanneer.
Willem Laros
En niet meer vliegen – goed voor ons allemaal.
Ans Snoeren
Wat een ontboezemingen Bart, recht uit het hart.
Het heeft mij aangegrepen, maar ik snap jouw besluit en wie weet?
Christa
Wat een verhaal Bart. Heb het met veel herkenning(spunten) gelezen. Mooie slotzin, benieuwd wat de uitkomst wordt…….
Hans Hut
Die laatste zinnen zijn natuurlijk nog het interessantst. Ik lees dit en wens je daarbij groot succes.
Christiaan Everhardus
Jammer, maar volkomen begrijpelijk Bart! Jullie alle goeds toegewenst voor nu en in de toekomst.
Marjo Buyten
Hoi Bart,
wat heb je het mooi verwoord ondanks dat de strekking van het verhaal niet mooi is. Er is jullie nogal wat overkomen de laatste jaren. Heel sterk dat je zo’n beslissing hebt genomen en heel benieuwd wat er allemaal borrelt en tevoorschijn gaat komen. Alvast veel sterkte en een mooie overgang in het nieuwe jaar gewenst!
Hartelijke groet, Marjo Buyten
Adriana Peloso
Hallo Bart,
Dank voor je bericht. Spijtig voor ons dat je stopt als reisbegeleider, maar met de niet makkelijke periode waarin wij nu leven, heel begrijpelijk. De reis naar de Camargue staat ons nog steeds bij en hoe erg wij genoten en veel geleerd hebben.
Wim en ik willen je veel succes wensen met alles wat je ook gaat ondernemen. Ook willen wij jouw vrouw van harte beterschap wensen.
Veel succes en alvast de beste wensen voor het nieuwe jaar.
Met vriendelijke groet,
Wim en Adriana
Ron Keijzer
Beste Bart,
Een waar verhaal met een moeilijke beslissing.
Ik moet je helemaal gelijk geven, het is niet meer zoals het was. Het is minder leuk geworden. De mentaliteit onderling is soms tussen de groepsleden ook ver te zoeken. Rekening houden met elkaar is niet altijd even makkelijk maar wel essentieel voor een kleine groep.
Bart het gaat je goed en bedankt als reisleider die je voor mij bent geweest (CR)
Mark Eising
Tsjonge Bart, wat een verhaal! Mooi, ontroerend, confronterend en ook zo waar en begrijpelijk. Je staat achter jouw beslissing en dat schept ook weer nieuwe mogelijkheden en uitdagingen. Ik beleef ze met je mee! Tot snel, Mark
Marian Smeets
Hallo Bart,
Wat een enorm dapper besluit heb je genomen. Chapeaux!! Ik weet nog dat je hier destijds, tijdens ‘mijn’ mentorgroep, en later ook tijdens ‘mijn’ fotografisch topjaar, al in je hoofd mee bezig was, en je steeds meer im frage stelde of al dat reizen nog wel voldoende passend was, gezien ook de ontwikkelingen in de wereld. Goed dat je voor jezelf de tijd hebt genomen om je eigen ‘verwerkingsproces hierin te laten rijpen. Verdrietig om te lezen dat Inez ook qua gezondheid een en ander heeft moeten doorstaan. Maar anderzijds ook voor jullie beiden een nieuwe fase in jullie leven, met nieuwe inzichten en herordening.
Ik ben benieuwd naar je toekomstige paden, en ondertussen geniet ik van datgene wat je reeds uitgestippeld hebt! Nu in ieder geval weer genoten van het nieuwste Fotosofie-magazine. Prachtige thema’s die uitgewerkt zijn! Alleen miste ik wel jouw eigen bijdrage dit keer ….
Heel veel liefs, en ook alle goeds aan Inez!
Groetjes, Marian
Martin de Jong
Heel begrijpelijk dat je met je fotoreizen stopt. Het massale maakt het een verschrikkelijk iets en dat gedoe met de pakketreizen is bij het absurde af. Als dat vervolgens ten koste gaat van je gezondheid en je vrouw ook nog eens ziek is, dan is er maar één verstandige keuze, en die heb je gemaakt.
Heel veel succes en plezier met wat je gaat doen en beterschap voor je vrouw.
Marry de Groot
Wat mooi beschreven. Ik heb nooit een reis van je meegemaakt (ga zelf meer op fietsreis, waarin fotografie op de tweede plaats komt), maar geniet wel van je fotografie en je boek grip op creativiteit. Ik wens jou en je vrouw een mooie toekomst toe, vooral gezondheid !
Tea
Mooi stuk Bart! Ik hoop alleen niet dat je zit te broeden op een kookcursus (;-) maar op iets met Natuurfotografie.
Willie smink
Wat een besluit van jou, snap het helemaal maar her roer om gooien betekent weer mooie positieve nieuwe uitdagingen.
Ennnnn dat is jou wel toevertrouwd. Bedankt voor al jou enthousiasme bij alles wat je doet.
Wens jou en Inez veel gezondheid en mooie nieuwe uitdaging toe! Liefs Willie Smink
Berry van Arkel
Begrijpelijke beslissing. Hopelijk blijf je je creativiteit inzetten.
etienne dezutter
Bart,alhoewel ik me steeds verschool achter allerlei drogredenen om niet voluit te gaan in de opdrachten,zou ik toch willen zeggen;dank je voor de spiegels die jij en het team me gaf waarin ik mezelf zag met alle gaven en gebreken.Blij dat het enkel de reistoestanden zijn die wegvallen,maar je input blijft…en die laat me ademen.Dank jullie voor de vibes en feelings.See you in23
Ruth Bijl van Duyvenbode
Dag Bart,
Wat een ontzettend triest besluit maar het klopt. Ik heb gelukkig zelf 2 vogelreizen meegemaakt begin 2000 bij een andere organisatie en ik ben heel blij dat ik dat toen heb gedaan. Dat was in Bulgarije en Spanje. Je observaties zijn maar al te waar. Jammer, want ik had je site bekeken en het zag er prachtig uit.
Hilde Lagas
Hoi Bart, fijn verhaal, heel begrijpelijk, passend bij je levensfase, lieve prachtige schort (houdt de herinnering levendig), hoop dat er iets moois gaat broeien dat nieuwe inspiratie en nieuwe energie geeft.
Ik wens jullie alle goeds en moois in 2023.
Een warme hug 🙂
Elisabeth Roggeveen
Fijn Bart dat je er relaxed uit bent gekomen. Je gaat vast een mooie en vooral creatieve tijd tegemoet. Je hebt ook mooie herinneringen kunnen maken de afgelopen jaren, niets om spijt van te hebben. De warme hug, drie zoenen en vooral fijnen jaren en tot ziens ergens in de toekomst.
Ellen Mattaar
Hallo Bart,
Er was in de Volkskrant een tijd een rubriek die beschreef hoe mensen het roer omgegooid hebben, ik las dat met veel interesse. Jouw verhaal zou daar zo maar tussen gestaan kunnen hebben. Ik heb bewondering voor je keuze – en lichte schaamte omdat ik nog zo geniet van fotoreizen. Veel kwaliteit van leven gewenst voor jou en allen die je lief zijn – hoe je dat ook in gaat vullen, wellicht tot ziens,
Ellen Mattaar
ans heisen
oei, dat komt binnen!
moet ik toch even een traantje wegpinken.
heb je enorm leren waarderen op verschillende terreinen, niet alleen op fotografisch gebied.
dank daarvoor, het ga je goed, en misschien toch tot ziens
Corina Blok
Dag Bart,
Wat een verhaal en wat een verstandig maar moeilijk besluit. Ik heb nooit een fotoreis van jou meegemaakt omdat ze niet in de schoolvakanties vielen kon ik niet mee. Ik weet nog dat we het erover gehad hebben tijdens ‘het fotografisch topjaar’. Je gaf toen al aan dat het voor jou niet meer zo ontspannen was door alle benoemde redenen. Je bent zo’n enorme inspiratiebron voor velen en zeker voor mij en ik hoop dat het nieuwe borrelen van jou ons weer meeneemt! Ik wens Inez heel veel beterschap en jou veel nieuwe ideeën toe.
Veel liefs, ook aan Inez!
Groet, Corina Blok
admin
Inez en ik zijn geroerd door het overweldigende aantal warme reacties. Heel lang had ik geaarzeld of ik dit nu allemaal wel wereldkundig moest maken. Ook heb ik eindeloos gezocht naar een juiste toonzetting. Maar nu ben ik blij dat ik me die moeite heb getroost. Dankzij de vele reacties, voel ik me begrepen, erkend en gesterkt in mijn besluit om de koers te wijzigen, waarheen het ook maar moge leiden. Nogmaals bedankt, en wellicht zien we elkaar in een nieuw en voorspoedig 2023!
Anne Oehlen
Je verhaal heeft me geraakt, Bart! Het stemt droevig dat de ontwikkelingen in de reisbranche hiertoe geleid hebben, maar tegelijkertijd is je moed om het roer om te gooien inspirerend. Het lijkt me tegenwoordig ook steeds moeilijker om te kunnen leven van de natuurfotografie.
Ik ben blij dat er weer iets begint te kriebelen en we dus hopelijk nog lang niet van je af zijn. 😉 Ik wens jou/ jullie een mooi jaar toe met veel positieve kriebels.
Bert Roelofs
Hoi Bart, je slaat de spijker op de kop, met koppijn als gevolg. De regelgeving is op hol geslagen, waarbij op korte termijn vooral aanbieders en organisatoren van reizen in de knel kunnen en zullen komen, maar op langere termijn ook de consument.
Naast de door jou benoemde massaliteit van het reizen naar bepaalde bestemmingen heb ikzelf in het laatste decennium ook een toename ervaren in de mate waarin de consument kritisch is geworden. de ecotrip is bij een aantal verworden tot een egotrip, ter meerdere ere en glorie van het individu en diens wensen (lees: eisen) lijst. Genieten is vervangen door presteren en slagen en samen staat bij sommigen vooral ten dienste van nemen en krijgen. Ik vond het samen met jou reizen elke keer weer een plezierige en inspirerende gebeurtenis. Bedankt.
Alex Pansier
Goed om je hart te volgen! Het brengt vast wel weer iets moois in de toekomst. Alle goeds en wellicht tot een volgende sessie 🙂
Henny
Wat bijzonder en wat goed. Lief voor jouw vrouw. Ik ben een fan maar nog steeds een beginnende fotograaf. Mijn droom was om een keer op zo’n reis te gaan maar inmiddels zijn wij verhuisd naar Andalusië en ben jij gestopt. Ik struin heerlijk door de natuur hier maar kom iets tekort. Mooie foto’s van vogeltjes maar het is het net niet. Een mentor programma zit er niet in, ik ben niet in de buurt. Hopelijk komt er iets online. Ik zou echt graag van je willen leren.