Wat zijn het toch een heerlijke rotbeesten: gevlekte hyena’s. Had er een play-button bij deze foto gezeten, dan zou je een luid gejoel, gekrijs, gegil en hoongelach horen. Van je buren had je dat lawaai asociaal gevonden, maar het rijke vocale repertoire van de hyena’s duidt juist op hun sociale inborst.

Ze struinen de savanne af, soms alleen, soms in kleine patrouilles. Vinden ze een buit, dan produceren ze een verdragende wooooo-klank. die gretig gehoor vindt bij alle soortgenoten. Een beetje zoals het huilen van een wolf. Van alle kanten stromen er hyena’s toe. Wat begon met vier exemplaren, groeide al snel uit tot een posse van dik vijftien kompanen die steeds meer babbels beginnen te krijgen richting leeuw. Helemaal rechts in beeld ligt hij dan, de koning der dieren. Een jong mannetje, verfomfaaid, ondervoed en verzwakt. De leeuwin was juist een kwartiertje eerder alweer vertrokken met twee van haar opgroeiende nazaten, maar deze laatste leeuw probeert tegen beter weten in toch nog wat verste stukjes buffel binnen te krijgen.

Confrontatie

Totdat de eerste hyena de confrontatie zoekt door hem in zijn staart te bijten. Terwijl hij de leeuw achter zich aan krijgt, storten andere hyena’s zich op de vrijgekomen buit. Er is kortom geen houden meer aan. De hyena’s winnen, de leeuw druipt roemloos af.
Het is half zes ‘s ochtends en de nacht begint op te lossen. Fototoestellen ratelen vrijwel continue vanuit het halfopen safari-voertuig in het Krugerpark. Op extreem hoge ISO-waarde schoot ik tientallen foto’s om dit ene moment te treffen.

Saamhorig

Zie je hun overmacht op de leeuw? Zie je de doorhangende buik van de etende hyena? Ze vormen een familie die erop uit is om zo snel mogelijk zoveel mogelijk vlees binnen te krijgen, wat ze later zullen opbraken bij hun hol voor de jongen en de achtergebleven kinderbewakers. Ze vormen een saamhorige, sociale clan van familieleden. En ze hebben haast, want de jakhalzen en gieren beginnen zich ook te verzamelen bij het buffelkadaver. En ook die worden brutaler naarmate ze met meerderen zijn.

Gemengde gevoelens bij de safari-gangers. Eigenlijk verafschuwen ze de hyena’s vanwege hun gluiperige voorkomen, maar wanneer de gids vertelt hoe sociaal ze wel niet zijn, wekt dat toch ook de nodige bewondering. Het is fotografisch trouwens ook zeer uitdagend om in het halfduister van de ochtend bij verschillende kleurtemperaturen van de zaklantaarns een langsrennende hyena te pannen. En natuurlijk volgt de onvermijdelijke vraag: zijn het nou hondachtigen, katachtigen of geen van beiden? Uiteindelijk zijn de biologen het erover eens dat hyena’s een eigen plek verdienen binnen het dierenrijk. Maar dan praten we niet over het sprookjesdierenrijk van koning leeuw, want die denkt daar vast heel anders over.

Gieren

Daarmee is het verhaal trouwens nog niet afgelopen. De volgende dag waren ook de hyena’s vertrokken en hadden gieren bezit genomen van het kadaver. Op deze foto dien we de oorgier in het midden. Ook wel de ‘lapped-faced- vulture’ genoemd. Het moge duidelijk zijn waar die naam vandaan komt. Uiterst rechts en helemaal links in het onderste hoekje zien we een White-backed vulture. Deze heeft veel weg van onze eigen Europese Vale Gier, maar is iets kleiner en de snavel is zwart in plaats van gebroken wit. Tenslotte staat er een onscherp exemplaar van de kapgier (Hooded-vulture) in de achtergrond. Deze soort is weer een stuk kleiner en redelijk zeldzaam in Zuid-Afrika. Wat de gieren op deze foto betreft hoeven de neuzen niet allemaal dezelfde kant op te staan.

Bart Siebelink,  foto’s gemaakt tijdens een oriënterend bezoek aan Zuid-Afrika.